Elif CANTENAR
Bu yüzyılda hızla gelişen teknoloji ve dijitalleşme ile birlikte, diplomasi de bu değişime ayak uyduran alanlardan biri haline gelmiştir. Diplomatik faaliyetlerin temel amacı, kendi dış politika çıkarlarını güvence altına almaktır. Dijital diplomasi ise dijital platformlarda kamuoyu üzerinde etki yaratmayı hedefler ve geleneksel diplomasinin sınırlarını aşar. Sosyal medya, diplomasinin dijitalleşmesinde önemli bir yer tutarken, devlet başkanları da ülkelerini bu platformlarda temsil ederek kendi imajlarını olumlu bir şekilde şekillendirmeye çalışır. Özellikle Twitter, resmi ve diplomatik açıdan en popüler platformdur. Bu sayede uluslararası ilişkilerin iletişim şekli de yeniden biçimlenmiştir. Günümüzde çoğu devlet başkanı, düşüncelerini ve olaylara yaklaşımlarını paylaşabilecekleri bir Twitter hesabına sahip olup, bu hesapları aktif olarak kullanarak kitlelerine ulaşmaktadır. Gelişen bu düzen çerçevesinde yeni terimler de ortaya çıkmaktadır.
Twiplomasi Kavramı
Twiplomasi terimi, Twitter diplomasisi anlamına gelir ve Twitter platformunun, geleneksel ve dijital diplomasinin kesişim noktasıdır. Bu sosyal medya ortamında, dünya liderleri ve halk aynı platformda buluşurken, politikacıların tweet’leri ilgili ülkenin vatandaşları ve hatta diğer ülkelerin vatandaşları tarafından görülür, paylaşılır ve tepkilerle birlikte fikirler ifade edilir. Dünya liderleri, birbirlerinin tweet’lerine yanıt vererek kamuyu şekillendirir ve çevrimiçi dinamik bir diplomasi ortamı yaratırlar. Ancak, sosyal olmak bir gereklilik haline gelirken, bilgi de ciddi şekilde hızlı ve kolay erişilebilir olur. Twiplomasi, dış politikayı da ilgilendirir. Twitter, özellikle devletlerin dijital ortamı kullanarak ulusal markalaşmalarını, yani imajlarını şekillendirmelerini sağlamak için en büyük rolü oynayan sosyal medya platformu olarak öne çıkmaktadır. Birçok devlet lideri ve diplomat, Twitter hesaplarını topluluklara, kendi vatandaşlarına, uluslararası izleyicilere ulaşmak, ülkelerini temsil ederek olumlu bir imaj yaratmak, küresel olaylara tepkilerini ifade etmek ve diplomatik ilişkilerini güçlendirmek amacıyla kullanmaktadır. 2018 Twiplomacy Çalışması Raporu’ndaki bilgilere göre, 193 Birleşmiş Milletler (BM) üyesi devletin %97’si Twitter’da resmi olarak varlık göstermektedir. Devlet başkanları, hükümet kurumları ve diplomatların sayısının artmasıyla, Twitter üzerindeki diplomatik etkileşimler de belirgin şekilde artmıştır. Yeni bir terim olan Twiplomasi’nin ortaya çıkmasını buna bağlamak yanlış olmayacaktır.
Son yıllarda dijital diplomasi içinde sağlam bir yer edinerek kendi diplomasisini oluşturan Twitter, uluslararası iletişimde birçok fayda sağlamış olmasının yanı sıra potansiyel olarak zararlı ve riskli etkilere de sahiptir. Küresel bir toplum yaratmak, dünya vatandaşı olmayı erişilebilir hale getirmek, uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak, ulusal markalaşmada kontrol sağlamak, uluslararası iletişimi ve bilgiye erişimi kolaylaştırmak gibi birçok fayda sunan Twiplomasi; damgalama, tehlikeli toplulukların erişilebilir diplomatik bilgileri hızla kötüye kullanması ve hatta teknofobiye yol açabilir. Her ülkeden ciddi sayıda insanın kullandığı büyük bir kitleye sahip olan Twitter, doğru kullanıldığında ülkelere ve devlet başkanlarına çok olumlu katkılar sağlamış olsa da, riskleri küçümsenmemeli ve gerekli tüm önlemler alınmalıdır.
Dünya Liderlerinin Twitter Kullanımı
BCW Twiplomacy verilerine göre, 2022 yılı itibarıyla dünyanın en etkili 10 lideri listesinde sırasıyla Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ilk üç sırada yer almaktadır. Bu liderler takipçi sayısı, coğrafya, yaş ve çalışma süresine göre analiz edilmiştir. Listenin geri kalanında Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, Brezilya’nın eski Başkanı Jair Bolsonaro, Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Kanada Başbakanı Justin Trudeau, El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele ve Şili Devlet Başkanı Gabriel Boric bulunmaktadır. Dijitalleşmiş diplomaside, bu devlet başkanları, özellikle ülkelerini temsil etmek için uluslararası konularda paylaştıkları tweetlerle duygularını, düşüncelerini, sorunlara yaklaşımlarını ve dijital dünyada kullandıkları dili paylaşmışlardır. Aynı zamanda, siyasi kimliklerini tanıtmaya ve kamuoyunu ikna etmeye çalışmışlardır. Burada Twiplomasi’nin duygusal bir yönü olduğu açıktır. Genel olarak hepsi, vatandaşlarını ve uluslararası izleyicileri yerel ve uluslararası konular hakkında bilgilendirmek için aktif olarak hesaplarını kullanmaktadır. Ancak, her liderin platformu kullanma şekli ve ayrıntılı amacı farklılık göstermektedir.
Her devlet başkanının Twitter’da benzer bir varlığı olsa da, neyi beğendiği veya retweet ettiği, hangi konularda daha fazla tweet attığı, ne kadar şeffaf bilgi ve düşünce paylaştığı gibi unsurlar bir noktaya kadar benzer olsa da birbirlerinden farklıdır. Şüphesiz, tweet paylaşımı COVID-19 gibi küresel özel durumlarda da artmıştır.
Bir devlet başkanı veya lider olarak Twitter kullanırken tercih edilen dil de oldukça önemlidir. Sonuçta, kime ulaşmak istendiği ve izleyici kitlesinin büyüklüğü buna göre ortaya çıkmaktadır.
Liderlerin Twitter kullanımlarına bakarsak, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, genellikle katıldığı etkinlikleri ve vatandaşlar için gerekli bilgileri paylaşmayı tercih etmektedir ve hesabında İngilizce ve Hintçe’yi neredeyse eşit oranda kullanmaktadır. 2009’dan beri Twitter kullanan Modi, platformu özellikle video paylaşımı açısından oldukça verimli ve etkili bir şekilde kullanmaktadır. Gündemdeki konularla ilgili vatandaşlara seslendiği ve yalnızca kendisinin yer aldığı birçok video paylaşmaktadır. Bu nedenle bu videolar büyük etkileşim almıştır. Hesapta ayrıca doğum günü kutlamaları, ulusal ve dini bayramlar ve resmi tebrik mesajları gibi önemli sayıda içerik yer almakta, gerekli bilgileri ilk elden sağlamış ve duygularını tweet’lerine yansıtmaktan çekinmemiştir. Sosyal medyanın samimi bir kullanımı olduğu söylenebilir. Aynı zamanda, kadınlara yönelik şiddet, cinsiyet eşitliği, COVID-19 gibi güncel, küresel meseleleri de dikkate alarak vatandaşlardan duyarlılık talep eden paylaşımlar yapmıştır. COVID-19 ile mücadelede, vatandaşlara neredeyse her gün önlem almaları çağrısında bulunduğu tweet’lerle durumun ciddiyetini vurgulamıştır. Diğer ülkelerle diplomatik ilişkilerine ve iş birliğine verdiği önem de Twitter ortamında belirgindir. Ancak, Modi’nin Twitter kullanımına dair söylenebilecek en belirgin şey, diplomatik anlamda attığı her adımı oldukça şeffaf bir şekilde paylaşmasıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2009’dan beri Twitter hesabına sahip olup, çoğunlukla iç politika, iç durum ve gelişmeler hakkında bilgilendirme amacıyla kullanmaktadır. İç politikaya daha fazla odaklanan cumhurbaşkanının İngilizce tweet’leri azınlıktadır. Erdoğan ayrıca tweet’lerinde fotoğraf ve video gibi medya ve bağlantı sayısıyla da dikkat çekmektedir. Sahte haberler ve karalama kampanyaları gibi filtresiz içerikleri eleştirerek duruşunu göstermiş ve duyguları yerel düzeyde tutarak genellikle iç politika alanında açık ifadeler içeren tweet’ler paylaşmıştır. Temelde hesabı, basın toplantıları, açılış törenleri, karşılama törenleri, politika konuşmaları, resmi ziyaretler, iş birliği çağrıları, tebrik mesajları, yeni yıl mesajları, iyi dilekler, ilgili kişilere başsağlığı ve Parti ile ilgili toplantılar hakkında tweet’lerden oluşmaktadır. Bu doğrultuda, COVID-19 döneminde paylaştığı tweet’ler genellikle inanç temelli dini ifadeler içermektedir. Gürültü koparan olaylar karşısında da sessiz kalmayıp yaklaşımını ifade etmiştir. Bunlara örnek olarak, George Floyd’un ölümüyle sonuçlanan ırkçı ve faşist zihniyete karşı durma çağrısı ve Türkiye’nin 30 Mayıs’ta asker kaybetmesinden sonra terörle mücadele çağrısı verilebilir.
Pakistan Başbakanı Imran Khan, oldukça aktif bir Twitter hesabına sahip olup, siyasi sorunlara yönelik tweet’ler atmaktadır. Hesabında İngilizce ve Urduca kullanım düzeyi neredeyse eşittir. Tweet’leri çoğunlukla siyasi mücadelelere, bazı topluluklara – örneğin Müslümanlar – yönelik şiddet ve önyargılara son verilmesi çağrılarına, devlet terörizmini ortadan kaldırmaya yönelik çabalara, insan eşitliğini destekleyen paylaşımlara yer vermektedir. Diğer liderler gibi Khan da gerektiğinde destek, taziye, iyi dilekler, sağlık dilekleri ve uyarı mesajları paylaşmaktadır. Ayrıca fikirleri, akademisyenlerin görüşleriyle desteklenmiş olup tweet’leri nispeten resmi bir dilde yazılmıştır. Genel yaklaşımı, ülkenin sorunlarını ve karşı karşıya olduğu tehditleri paylaşmak ve ardından istikrarlı bir çözüm aramaktır.
Elbette, bazı durumlarda devlet başkanları Twitter’da farklı bir yaklaşım benimsemek zorunda kalabilirler. Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, kendisine karşı siyasi bir araç olarak Twitter’ı kullanan Juan Guaidó ile karşı karşıya geldiğinde daha savunmacı paylaşımlarda bulunmuştur. Bir diğer örnek olarak, Brezilya’nın eski Başkanı Jair Bolsonaro, Twitter’daki iletişimini popülist, tartışmacı, kutuplaştırıcı ve söylem stratejileri kullanarak ve ulusal sembollerle ele almıştır. Seçim kampanyalarında kullandığı muhafazakâr stratejileri tweet’lerinden gözlemlemek mümkündür. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Kiev’in Rusya’ya karşı direnişinde boyun eğmeyeceklerini açıklamak için videolar ve tweet’ler paylaşarak sosyal medyada aktif bir rol oynamıştır. Bu şekilde sosyal medyanın, özellikle Twitter’ın zor durumlarda ne kadar faydalı olabileceğini göstermiştir. Kanada Başbakanı Justin Trudeau ise attığı tweetlerle vatandaşlarıyla duygusal bir bağ kurmayı amaçlamış, Kanada’nın farklı ve özel olduğunu belirtmiştir. Hem İngilizce hem de Fransızca attığı tweet’lerin etkileşim oranları değişiklik gösterse de Trudeau’nun İngilizce tweet’leri daha olumlu bir etki yaratmıştır. Başkanın olaylara yaklaşımı, Twitter’da attığı tweetlerle oldukça net olup, halkıyla şeffaf ve daha duygu odaklı bir iletişim stratejisi kullandığını söylemek yanlış olmaz.
Referanslar
Bcwtwiplomacy, “World Leader Power Ranking: Top 10”, Date accessed: 25.01.2023
https://www.twiplomacy.com/top-10-world-leader-power-ranking
Bhasin, S. (2022), Ukraine President’s impressive Twitter use amid war: ‘Anti-war coalition…’, Date accessed: 26.01.2023
https://www.hindustantimes.com/world-news/ukraine-president-volodymyr-zelenskyy-impressive-twitter-use-amid-war-101645946624721.html
Chhabra, R. (2020), “Twitter Diplomacy: A Brief Analysis”, Date accessed: 25.01.2023
https://www.orfonline.org/research/twitter-diplomacy-a-brief-analysis-60462/
Çağlayan, S., & Pelenk Özel, A. (2021), An Analysis of Twiplomacy Activities Conducted by
World Leaders
Daily Sabah, “President Erdoğan ranks 3rd among world leaders on Twitter”, Date accessed: 26.01.2023
https://www.dailysabah.com/turkey/president-erdogan-ranks-3rd-among-world-leaders-on-twitter
/news
Da Silva, Y. M. (2020), Bolsonaro and Social Media: A Critical Discourse Analysis of the Brazilian President’s Populist Communication on Twitter Dumčiuvienė, A. (2016), Twiplomacy: the meaning of social media to public diplomacy and
foreign policy of Lithuania Gazi, M. A. (2020), Twitter As Political Activism Tool: An Examination On 2019 Venezuela
Presidency Crisis Iasulaitis, S., & Vicari, I. (2021), The Salience of Traditional Moral Values: Bolsonaro’s Electoral Competition Strategy on Twitter
Urcan, C. (2021), Leaders on Twitter- Twitter as a Digital Diplomacy Tool Serena McDonnell. (2017 October 3). Medium. Retrieved January 26, 2023 from https://towardsdatascience.com/sentiment-analysis-justin-trudeaus-tweets-e76bfc622b04